صنایع دستی بجنورد زیباترین صنایع دستی خراسان شمالی در کشور

صنایع دستی در بجنورد

صنایع دستی بجنورد از خطه استان خراسان شمالی یکی از جالبترین و خاص ترین صنایع دستی کشورمان محسوب می شود. استان خراسان شمالی محل زندگی قومیت و فرهنگ های مختلف نظیر ترکمن ها، فارس ها، بلوچ ها، تات ها و غیره است و طبیعی است

که انتظار داشته باشیم هنرهای جدید و ترکیبی از دل آن بیرون بزند. در این مطلب قصد داریم صنایع دستی خراسان شمالی بجنورد را معرفی کنیم تا بیشتر با این شهر و استان خاص کشورمان آشنا شوید.

لیست صنایع دستی بجنورد

صنایع دستی شهر بجنورد از لحاظ نوع و مدل و حتی شیوه بافت و تهیه با دیگر شهر و استان های کشورمان متفاوت است. به همین دلیل است که صنایع دستی بجنورد در کل کشور شهرت زیادی دارند.

در ادامه هر یک از این صنایع دستی را به طور مختصر و مفید معرفی می کنیم:

صنایع دستی بجنورد

• قالی دو رو

قالی دو رو از لحاظ بافت با قالی معمولی یکسان است اما شیوه آن متفاوت است به نحوی که دو بافنده همزمان مشغول هستند به همین دلیل به قالی دو رو مشهور شده است. به عبارت دیگر دو بافنده بودن قالی های بجنورد سبب شده تا هر طرف آن یک طرح و نقش خاصی داشته باشد و بتوانید از هر دو طرف آن استفاده کنید.

در نمونه های بسیار نفیس فرش ها از ابریشم بافته می شوند و طرح آنها نیز معمولا ترنج، قرچاق، قاپ، قاپی و یموت هستند. سختی تولید قالی دو رو بجنورد سبب شده تا افراد کمی در این حوزه مشغول به کار باشند. اقوام ترکمن بافندگان اصلی قالی دو رو از صنایع دستی بجنورد هستند.

• سفره کردی

یکی از صنایع دستی استان بجنورد خراسان شمالی، سفره کردی است که چون توسط عشایر کرد بافته می شود به این اسم معروف شده است. علاوه بر بجنورد که مهد این هنر و صنایع دستی زیباست، شهرهایی مثل شیروان و فاروج هم در تولید آن سهیم هستند.

طرح و نقوشی که برای بافت سفره کردی استفاده می شود برگرفته از اعتقادات و باورهای عشایر کرد این منطقه است. از جمله نقوش رایج سفره کردی بجنورد می توان به نقوش هندسی، گل و حیوانات و پوشش های گیاهی اشاره کرد.

• چاروق دوزی

چاروق دوزی یکی دیگر از صنایع دستی بجنورد و از نمونه های بسیار قدیمی است. این پاپوش ها از پوست حیوانات بافته شده و به کمک نخ های ضخیم به پا می بندند. با توجه به اینکه ریشه این کلمه ترکی است حدس می زنند که اولین بار ترک ها ابداع گر چاروق دوزی بوده اند.

چاروق دوزی به دو شکل انجام می شود تا همه افراد با هر نوع سطح درآمد توان خرید داشته باشند. مدل اول که گلدوزی و ظرافت کمتری دارد ارزانتر بوده و مخصوص افراد کم درآمد است.

در سمت مقابل نمونه های نفیس گلدوزی و ظرافت کاری بسیار بیشتری داشته، از جنس چرم درجه یک هستند، گلدوزی ها با نخ های ابریشمی مرغوب بوده و گاهی اوقات هم حکاکی ظریف دیده می شود.

صنایع دستی بجنورد

• جاجیم بافی

صنایع دستی در بجنورد کاملا کاربردی هستند و نمونه های تزیینی کمتر دیده می شود مثل همین جاجیم بافی که زیراندازی شبیه به قالی و گلیم بوده و زنان بجنوردی می بافند. جاجیم ها نقوش و شکل راه راه و رنگارنگی داشته و معمولا پشمی هستند.

جاجیم هایی که توسط زنان و مردان روستایی بجنورد بافته می شود، در شیوه بافت، تنوع و میزان رنگبندی و نقوش و مدل گره ها با جاجیم هایی که در شهر توسط زنان بافته می شوند متفاوت است. اما هر دو مدل جاجیم بافی کیفیت بسیار بالایی دارند.

• فرش، پشتی و قالیچه

به عنوان یک ست خانگی رایج، فرش و پشتی و قالیچه بسیار کاربردی بوده اند. از صنایع دستی شهر بجنورد می توان به همین ست خانگی پرکاربردی اشاره کرد که توسط زنان ترکمن بافته می شوند.

البته علاوه بر بجنورد در شهرهای مانه و سملقان نیز این مدل دستبافته های بسیار زیبا و خاص هم دیده می شوند اما مرغوب ترین آنها در بجنورد است.

این دستبافته های ارزشمند زنان ترکمن بجنورد از نظر فرم هندسی، شکستگی خطوط و طرح و نقش هایی مثل ترکمن یموتی، غزال گز، قاشقی، آغال، شانه های و چهارقاب خاص همین خطه است و نمونه دیگری از آن در کشور نیست.

• پلاس بافی

یکی دیگر از صنایع دستی بجنورد که در این شهر رواج دارد اما بومی این منطقه نیست پلاس بافی است. پلاس به گلیم های پشمی می گویند که مردم برای جلوگیری از نفوذ سرما و گرمای کف زمین درون چادرهای خود استفاده می کردند.

عشایر خراسان شمالی چادرهای خود را در زمین های مرطوب و بدون زهکشی برپا می کنند و وجود این نوع گلیم ها که به پلاس معروف هستند ضروری است. البته پلاس بافی برای استفاده در خانه روستاییان نیز کاربرد دارد.

مدلی از پلاس بافی که در بجنورد خراسان شمالی رواج دارد، بافت پیچ است که با سایر نقاط کشور متفاوت است.

صنایع دستی بجنورد

• پوستین دوزی

همانطور که می دانید پوستین ها لباس های بسیار گرمی هستند که از پوست حیوانات پشم دار می بافند. پوستین دوزی هم یکی از صنایع دستی شهر بجنورد است هر چند از رونق افتاده و به شکل خیلی محدود تولید می شود.

اگر به دنبال صنایع دستی و سوغات بجنورد هستید و پوستین های عشایر را می خواهید باید سری به بازارهای قدیمی این شهر بزنید.

• چادرشب بافی

چادر شب بافی از صنایع دستی بجنورد و البته چند منظوره و با کاربردهای گوناگونی است که امروزه توسط دستگاه ها به صورت ماشینی از نخ های پشمی و پنبه ای تولید می شود. در گذشته برای چادرشب بافی از نخ ابریشمی استفاده می کردند.

از چادرشب های بزرگ برای پیچیدن رختخواب و از مدل های کوچک آن به عنوان رومیزی، حوله، دستمال و غیره استفاده می کنند. این محصول صنایع دستی امروزه در منطقه جرگلان بجنورد بافته می شود.

• زیورآلات سنتی

زیورآلات سنتی همیشه موردپسند خانم ها در سراسر کشورمان بوده و به همین دلیل است که یا ساخت زیورآلات جزو صنایع دستی یک شهر محسوب می شود و یا اینکه جزو علاقه مندی ها و واردات اصلی هر شهر به حساب می آید.

زیورآلات سنتی شهر بجنورد مکمل لباس های سنتی بوده و طبق آیین و آداب و رسوم استفاده می کنند. زیورآلات سنتی و دست ساز بجنورد از جنس طلا، نقره، عقیق، پشم، مهره های رنگی و قلع است.

زیورآلات سنتی شهر بجنورد به کمک ابزارهایی مثل سندان، سوهان، انبردست، سیم چین، مته، سمباده، مته و غیره ساخته می شوند.

• سازهای سنتی

قطعا همه ما می دانیم که ساز و آواز در بین عشایر و مردم سنتی مخصوصا در خطه خراسان شمالی جایگاه ویژه ای دارد. به عنوان مثال بخشی های خراسان شمالی که با تلاش هوشنگ جاوید و مجتبی قیطاقی در سال 1390 در یونسکو به ثبت رسیدند،

استاد رحیم خان بخشی، استاد محمدجان علوی و حمید علوی کاشمر از دیگر اساتید مشهور این خطه هستند. این اساتید با ساخت سازهای بومی و اصیل بجنورد خراسان شمالی مثل ساز قشمه با هفت بند در ابلا و یک بند در زیر از جنس نی و چوب توانسته اند

سازهای سنتی را به صنایع دستی بجنورد تبدیل کنند. ساخت ملزومات این سازهای سنتی هم از استخوان و شاخ قوچ است.

• نمد مالی

نمدمالی نیز از صنایع دستی اصیل خراسان شمالی در شهر بجنورد نیست اما به دلیل رونقی که در این منطقه دارد و شیوه خاص تولید و رنگبندی زمینه ای و ساختاری آن بسیار محبوب شده است. نمدمالی خراسان شمالی علاوه بر بجنورد در مناطق راز و جرگلان هم رواج دارد.

نمدهای این منطقه به رنگ کرم و قهوه ای است که در بخش نگاره ها رنگ قرمز کار می کنند. نمد مالی از صنایع دستی بجنورد و خاص این منطقه است چرا که نقش اندازی آن با موتیف هندسی و حرکات مارپیچی و حلزونی است.

نمد عمدتا برای کف پوش استفاده می شود اما در بجنورد به عنوان کلاه، پالتو و محصولات مشابه نیز به کار می رود.

صنایع دستی بجنورد

• جوراب بافی

شاید باورپذیر نباشد اما جوراب بافی نیز در زمره صنایع دستی بجنورد قرار دارد که در ابتدا از اقوام چادرنشین آن شروع شد. به جوراب محلی بجنورد، جوراب کرکی یا جوراب کردی هم می گویند که بیشتر با طرح و نقش هندسی و رنگ های قرمز تند، سرمه ای و زرد شناخته شده است.

نخی که برای جوراب های سنتی در این منطقه به کار می رود از پشم گوسفند تهیه شده اند.

• کلاه کرکی بافی

از دیگر صنایع دستی بجنورد می توان به کلاه کرکی بافی اشاره کرد که به دلیل پوشاندن گوش ها به کلاه گوشی هم معروف است. کلاه کرکی بافی، علاوه بر بجنورد در شهرستان های گرمه و جاجرم نیز رواج دارد.

ویژگی خاص این محصولات این است که از کرک بز ساخته شده اند و در نتیجه کاملا خام و خود رنگ هستند. همچنین سرما و نم و رطوبت به هیچ وجه امکان نفوذ به داخل آن را ندارد.

• منبت کاری

منبت کاری که به هنر کنده کاری روی چوب می گویند یکی دیگر از صنایع دستی بجنورد اما نه بومی این شهر است. با این حال می توان گفت با توجه به کشف ضریح منبت کاری شده در مقبره شیخ بیدوازی در قرن 9 هجری که در شهرستان اسفراین پیدا شده، منبت کاری از هنرهای قدیمی بجنورد به حساب می آید.

• رنگرزی سنتی

رنگرزی سنتی هم طبیعتا یکی از صنایع دستی بجنورد است چرا که دستبافت های زیادی در این شهر و البته در خراسان شمالی تولید می شوند. همچنین بافت گیاهی متنوع و رونق دامداری هم مزید بر علت شده تا رنگرزی سنتی همچنان پابرجا باقی بماند و صنعت رنگرزی اجازه نفوذ نداشته باشد.

رنگرزی سنتی با فرمول های شخصی به دست آمده که خود نتیجه تجربه صدها سال است و با توجه به اینکه این رنگ ها از طبیعت و طی مراحل طولانی حاصل شده اند ارزش بسیار زیادی دارند.

رنگرزی سنتی شهر بجنورد از گیاهانی مثل روناس، بابونه، برگ انگور، برگ درخت توت، زعفران، پوست پیاز، انار و غیره به دست می آید.

خرید صنایع دستی بجنورد

برای خرید صنایع دستی چندین راه وجود دارد. یکی از روش های خرید صنایع دستی و سوغات بجنورد، مراجعه به نمایشگاه های صنایع دستی است که هر سال در تاریخ مشخصی برپا می شود. به عنوان مثال نمایشگاه صنایع دستی بجنورد در بهمن 1400 در قالب 68 غرفه برگزار شد.

نمایشگاه های صنایع دستی فرصت خوبی برای آشنایی هر چه بیشتر با انواع صنایع دستی و نمونه های مرغوب و با کیفیت از برندهای مطرح است. شما نیز می توانید برای خرید صنایع دستی بجنورد به نمایشگاه های صنایع دستی مراجعه کنید

و اگر شرکت یا سازمان دولتی و خصوصی هستید، به شکل عمده محصولات مدنظرتان را به عنوان هدایای تبلیغاتی سفارش دهید. صنایع دستی بیرجند نیز مانند محصولات بجنورد و مشهد از بهترین دست سازهای هنری خراسان بشمار می روند.

خرید صنایع دستی بجنورد از فروشگاه صنایع دستی اصفهان به شکل آنلاین و اینترنتی در 24 ساعت شبانه روز روش دوم و ساده تری است. با این قابلیت دیگر نیاز نیست برای خرید صنایع دستی بجنورد به این شهر سفر کنید. امکان خرید و مقایسه قیمت ها به سادگی هر چه تمامتر فراهم شده است.

صنایع دستی بجنورد

قیمت صنایع دستی بجنورد

قیمت صنایع دستی بجنورد بسته به بومی بودن یا نبودن آنها متفاوت است. طبیعتا صنایع دستی که بومی این شهر هستند و اصالت بسیار زیادی دارند قیمت بیشتری هم خواهند داشت. صنایع دستی ایرانی گزینه بسیار خوبی برای تهیه انواع هدیه و کادو مناسبتی و سازمانی بشمار می رود.

در مقابل صنایع دستی نظیر نمدمالی که بومی بجنورد نیست و اصالت آن به این شهر باز نمی گردد اما رواج زیادی دارد و تقاضا برای آن زیاد است قیمت مناسبتری پیدا می کند.

عامل مهم بعدی روش تهیه و خرید صنایع دستی بجنورد است. طبیعتا با خرید بدون واسطه و تا حد امکان تهیه از تولیدکننده هزینه کمتری پرداخت خواهید کرد ضمن اینکه نسبت به کیفیت و مرغوبیت نیز اطمینان بیشتری خواهید داشت.

در این رابطه فروشگاه صنایع دستی اصفهان با حذف افراد واسطه و عرضه مستقیم توانسته قیمت ها را بسیار کاهش دهد و مرغوبیت صنایع دستی فروش رفته را تضمین کند.

منبع : بازار مینا  BazareMina.ir