کاخ عالی قاپو اصفهان بنایی شگفت انگیز

عالی قاپو در اصفهان

میدان نقش جهان و کاخ های بی مانندش از برجستگی های معماری زمان صفویه هستند که چشم هر شخصی را به خود جذب می‌کند. از خیابان سپاه که وارد میدان نقش جهان شوید سمت راست کاخی با دیوارهای بلند خود نمایی می‌کند. نام این بنا عالی کاخ عالی قاپو اصفهان Ali Qapu isfahan است.

معماری عالی قاپو منحصر به فرد و از زیبایی های آثار تاریخی نصف جهان است. تاریخچه عالی قاپو به دوره صفویه و شکوه پایتخت ایران بر می گردد. فروشگاه های صنایع دستی handicraft shop زیادی در کنار این اثر هنری و تاریخی در میدان نقش جهان وجود دارند.

در صورتی که قصد خرید میناکاری و ظروف صنایع دستی اصفهان را داشته باشید می توانید از طریق سایت فروشگاه اقدام نمائید. برای مشاهده تصاویر و دریافت اطلاعات بیشتر در مورد آثار تاریخی می توانید به بخش ایرانگردی سایت مراجعه کرده و بهترین مطالب را مطالعه فرمائید.

کاخ عالی قاپو اصفهان

عمارت عالی قاپو اصفهان

عمارت عالی‌قاپو (در زبان ترکی به معنی «درگاه بلند») بنایی است که در حقیقت در ورودی قصر سلطنتی صفوی بوده‌است و در اغاز تصویری ساده داشته و طی دوره ای و در مدت پادشاهی شاه عباس مرتبه هایی به آن اضافه شدند و در دوره شاه عباس دوم قصر ستوندار به آن اضافه شد.

این ساختمان در جانب غربی محوطه اصفهان و مقابل مسجد شیخ لطف‌الله قرار دارد. ارتفاع آن ۴۸ متر می باشد و ۶ مرتبه است که با راه‌پله‌های پرپیچ وخم می‌توان به آنها رسید. چیزی که سبب گردیده است عمارت عالی قاپو در گروه آثار مجلل و بسیار ارزشی عصر صفوی قرار گیرد، ریزنگاره هایی هست که اثر هنرمند مشهور عصر صفوی رضا عباسی است.

و همچنین گچ کاری های آخرین مرتبه عمارت عالی قاپو است که سالن آن «اتاق موسیقی» یا «اتاق صوت» هم نام برده می شود. کاخ عالی قاپو در اصفهان یکی از اماکن توریستی معروف است.

کاخ عالی قاپو اصفهان

تاریخچه عالی قاپو

این ساختمان بعد از جابه جایی پایتخت از قزوین به اصفهان به وسیله شاه عباس اول میان دوره های ۹۷۳ تا ۹۷۷ خورشیدی به صورت جایگاه و قصرسلطنتی حکومتی پادشاهان صفوی اغاز به ساخت شد. عمارت عالی قاپو طی ۵ وهله معماری و در دوره ولیعهدان شاه عباس اول به ویژه شاه عباس دوم و شاه سلیمان میان ۷۰ تا ۱۰۰ سال امتداد و پایان یافت.

بخاطر وجود نوشته ای با خط نستعلیق در دوره شاه سلطان حسین آخرین پادشاه صفوی، آراستن مرتبه سوم افزوده یا بازسازی شده‌است.نوشته یا مدرک دلیلی مبنی برعنوان اسم معمار ساختمان در دست نمی باشد و به گمان زیاد معمار ساختمان از صنعتگران و بنایان کارشناس مشهوری همچون صنعتگرانی مانند علی اکبر اصفهانی یا استاد محمدرضا بوده اند.

عالی قاپو اصفهان

نام گذاری عمارت عالی قاپو

قاپو در اصطلاح ترکی به معانی در، درگاه و مدخل است و عالی به معنی مجلل، عظیم و با اهمیت می‌باشد. بیان شده است که در اصلی ساختمان را شاه عباس از نجف و مقبره علی بن ابی طالب به این شهر جابه جا کرده است. نوشته اوج سردر مدخل بامتن انا مدینه العلم و علی بابها و استقرار ۱۱۰ توپ جنگی در برابر عمارت به حساب ابجد نام علی را عنوان می‌نماید (ع=۸۰، ل=۲۰، ی=۱۰).

زینت های عمارت عالی قاپو
زینت های بیرونی بوسیله آجر که در بخش های هلالی در اوج هر ورودی به وسیله کاشی هفت رنگ و زینتها و رشته های اسلیمی می‌باشد و زینتهای درونی به وسیله نقش لطیف گل و شکارگاه و جانوران و پرندگان برروی گچ و یا ریزنگاره های تصویری ایرانی (همچون نقاشی‌های رضا عباسی)

و بیرونی (به دست صنعتگران اروپایی که در دوره شاه سلیمان در قصر صفوی بودند. به شیوه نقاشی اروپایی به وسیله صنعتگران مشهوری همچون آنژل ولوکار می‌باشد.

Ali Qapu isfahan

وهله های پنج گانه این عمارت

• وهله اول : ساخت ساختمان فقط به صورت مدخل بقیه ی ساختمان ها و مجموعه قصرهای سلطنتی می‌باشد.
• وهله دوم : در این وهله ضرورت توسعه ی ساختمان و افزودن مرتبه های بالایی به خاطرتوسعه پایتخت و ازدیاد جامعه شهری و با ارزش نمایش دادن قرارگاه حکومتی دریافت گردید. به همین خاطر مرتبه های سوم و چهارم و نیم طبقه پنجم افزون گردیدند.
• وهله سوم : کامل کردن بنای برجی شکل عمارت با افزودن آخرین مرتبه (مشهور به تالار موسیقی).
• وهله چهارم : در وهله ی بعدی با افزودن یک درگاه به سوی محوطه نقش جهان (میدان امام خمینی) برای ازدیاد طول عمارت.
• وهله پنجم : فزودن ۱۸ تیرک به قصر با فضای به وجود آمده دروهله ی قبل به اضافه ایجاد پله‌های شاهی و ساخت و کامل کردن قاعده آبرسانی ساختمان برای جابه جایی آب به مرتبه ها به ویژه حوض مسی کاخ.

پلکان های عمارت عالی قاپو
این عمارت در حال حاضر حدود سه مجموعه پلکان، دربردارنده دو مجموعه پلکان پرپیچ وخم به صورت متقارن در بخش غربی بنا و یک مجموعه پلکان بصورت پلکانی (بصورت چند پله و اتاقهای میا ن راه به صورت زیگزاگی) مشهور به پلکان های شاهی که به جهت تجملات بنا شده‌است.

با ۹۴ پله به مرتبه آخر مختوم می شود. دیدار کننده برای ازبین بردن درماندگی هم می تواند در هر مرتبه از آن خارج شده و در ایوان های موجود درغرب هر مرتبه عمارت مکث کرده و مجددا ادامه داده است. عجایب عمارت عالی قاپو نشان از هنرمندی معماران آن دوره دارد.

معماری عالی قاپو

معماری عالی قاپو

مرتبه های ششگانه ساختمان عالی قاپو
ساختمان عالی قاپو با ارتفاعی حدود ۴۸ متر تا سطح بازار والاترین قصر چند مرتبه تا چند دوره گذشته در شهر اصفهان بوده‌است. بخاطر افزوده ها و اتصالات معماری در هر سمت نماد گوناگونی دارد به صورتی که از مقابل ساختمان از محوطه نقش جهان ۲ مرتبه از عقب بنا ۵ مرتبه، از طرفین بنا ۳ مرتبه و با محاسبه مرتبه همکف به صورت اولین مرتبه، در تمامی ۶ مرتبه می‌باشد.

درهای مدخلی عمارت عالی قاپو
این عمارت دارای پنج در مدخلی بوده است که اصلی ترین در آن به نام عالی‌قاپو، مشرف به میدان امام است و بقیه ی درها شامل : یک درچهارحوض در بخش شمال، در شاهی به سمت دروازه شهر (مشهور به دروازه دولت) در مغرب، در اندرونی و در جبه خانه که موسوم به در آشپزخانه بوده است.

تاریخچه عالی قاپو

ویژگی های خاص کاخ عالی قاپو اصفهان

در اين بخش از عمارت یعنی بخش مربوط به اتاق موسیقی وصوت شکل انواع جام و صراحی در ستون ها آراسته شده است. اماده سازی و کارسازی کردن اين نقش ها به غير از جلوه زيبائی و ابتکار و افرینش صنعتگران گچبر برای اين بوده است که بازتاب های حاصله از آواهای سازندگان و استادان موسيقی به دست اين نقش ها میان تهی گرفته شود و صداها اصلی و بدون بازتاب شنیده شود.

معماران ایرانی عالی قاپو
صنعتگری به نام فردريچاردز که خود هنرمند مشهور بوده و درپایانه های دوره قاجاريه به کشورمان آمده درباره زینت های گچ کاری اين ایوان می نويسد: اين فرورفتگی ها همچون بخش های گوناگون بازی معما با هماهنگی خاصی کنار يکديگر قرار گرفته اند.

کاخ عالی قاپو در اصفهان

بعد از طی زمان که متأسفانه به عالي قاپو صدمات زیادی واردشده است. علت های اسیب گر ديگری همچون حمله و چیرگی افغان ها و جنگ های گوناگون و جابه جایی پايتخت از شهراصفهان و بی اعتنایی حاکمان وقت بعد از صفويه اسیب های غیرقابل جبرانی برروی ساختمان وارد آمد است.

در مدت حکومت قاجاريه عالي قاپو چندین دوره از سال محل زندگی و کارشاهزاده ظل السلطان بوده است و او تحولاتی در نوشته های آن داد. نوشته های قسمت های شرقی ساختمان و لوح های خط نوشته شده سردر مدخل که طی اشعاری به بازسازی های سال ۱۲۷۴ اشاره می کند نشانگر این موضوع می باشد. آشنایی با عالی قاپو اصفهان آشنایی با فرهنگ ایرانی است.

آشنایی با عالی قاپو اصفهان

کاخ پادشاهی
در چندین سال گذشته به ویژه چهل سال اخیر به سبب مخاطره و ويرانی، عمارت عالي قاپو را می ترساند و نیز به سبب تمرکز مردم و پرسنل های دولتی به ميراث های فرهنگی، بازسازی هایی ازجانب نهاد های متخصص درونی و بیرونی در آن شکل گرفته است. کاخ عالی قاپو اصفهان از جمله بناهای تاریخی ملی بشمار می رود.

به صورت کلی ساختمان عالي قاپو به صورت يک ساختمان تجملاتی خوش ساخت و نیک منظر برآیند ديگری است از صنعت معماری زمان صفويه که از بلندای آن چشم انداز شهر قدیمی اصفهان و دگرگونی ها و تغییرات ۱۰۰۰ ساله آن به صورت حقیقی آشکار است. نقاشی های کشیده شده بر روی دیوار های کاخ عالی قاپو اصفهان، نشان از احتراح به هنر در آن زمان دارد.

عمارت عالى قاپو یکی از عظیم ترین عمارت هایی است که امکان دارد در یک پایتخت قرار داشته باشد. پس می‌توان بیان کرد که این عمارت در دوره صفویه یکی از زیباترین و بهترین عمارت های دنیا بوده است.تمرکز بر روی تولید و فروش صنایع دستی ایرانی و همچنین فعالیت در بخش گردشگری، تایر قابل محسوسی بر رونق اقتصادی جامعه خواهد داشت.

و از این رو محتوى بر کل برتری ها و فضایل بوده و آنچه ضرورت یک عمارت سلطنتى بوده در آن قرار داشته است. پس در سفر به اصفهان دیدن این عمارت را از نباید فراموش کرد.ناگفته نماند که اشعار بسیاری بر دیواره های عمارت عالی قاپو نوشته شده و شاعرانی همچون صائب تبریزی اشعاری را تقدیم شاه زمان کرده اند در فرجام بنای عمارت عالی قاپو.

آدرس عمارت عالی قاپو در اصفهان : استان اصفهان , شهر اصفهان , میدان نقش جهان

منبع : بازار مینا  BazareMina.ir